Đền Hòa Đình

22/07/2024 07:30

(BNP) - Đền Hòa Đình, khu Hoà Đình, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh vốn được khởi dựng từ lâu đời, trải qua các triều đại đều được trùng tu tôn tạo với quy mô lớn, đặc biệt là vào thời Nguyễn, dưới triều vua Tự Đức. Hiện trên câu đầu của tòa Tiền tế còn khắc dòng chữ Hán ghi niên đại trùng tu đền “Tự Đức nguyên niên”. Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, đình bị tiêu thổ. Năm 2016, nhân dân địa phương đã tiến hành trùng tu toàn bộ ngôi đền với dáng vẻ kiến trúc truyền thống.

Nghi môn đền Hoà Đình làm theo kiểu tứ trụ.

Căn cứ vào bản thần tích và bia đá còn lưu tại đền cho biết, đền Hòa Đình thờ thành hoàng là Đô thống Lê Phụng Hiểu và hai danh tướng thời Lý có công phò giúp Lý Thái Tông lên ngôi vua và đánh giặc Chiêm Thành là Lê Cả và Lê Hai.

Tiền tế 5 gian.

Lai lịch, công trạng của các Ngài được tóm tắt như sau: Lê Phụng Hiểu sinh ngày 6 tháng Giêng năm Nhâm Ngọ (982), từ nhỏ đã mồ côi cha mẹ, được ông bà Lê Thừa nhận nuôi. Ngay từ nhỏ, Lê Phụng Hiểu đã bộc lộ tư chất thông minh, tinh thông võ nghệ, còn Lê Cả và Lê Hai là hai người con trai sinh đôi của ông bà Lê Thừa, hai ông sinh ngày 6 tháng 2 năm Giáp Thìn. Ba ông đều là những danh tướng giỏi dưới thời vua Lý Thái Tổ và được nhà vua trọng dụng.

Bờ nóc đắp nổi lưỡng long chầu nguyệt.

Bấy giờ, đất nước có giặc Chiêm Thành nhòm ngó, ba ông đã theo vua Lý Thái Tổ đi dẹp giặc và được phong thưởng. Sau này, khi vua Lý Thái Tổ mất, các ông đã phò Thái tử Phật Mã lên ngôi hoàng đế lấy hiệu là Lý Thái Tông, thiên hạ thái bình, nhân dân no ấm.

Tượng đô thống Lê Phụng Hiểu.

Bên trong gian thờ chính tại đền.

Vua phong cho ba ông Lê Phụng Hiểu, Lê Cả và Lê Hai được hưởng thực ấp tại huyện Tiên Du, ba ông bái tạ nhà vua, trở về nhiệm sở, xây dựng doanh trại ở trang Lôi Đình (nay là Hoà Đình). Lê Phụng Hiểu hóa ngày 4 tháng Tư, hai ông Lê Cả và Lê Hai hóa ngày 15 tháng 12. Sau khi các ông mất, nhà vua đã cho trùng tu miếu điện để thờ phụng các ông tại trang Lôi Đình.

Hoành phi.

Bộ sưu đao bát bửu.

Chuông đồng.

Hiện đền Hòa Đình có kiến trúc hình chữ Tam gồm các công trình: Nghi môn làm theo kiểu tứ trụ, Tiền tế 5 gian xây theo kiểu 1 tầng 2 mái tay ngai, hai bên xây cột đồng trụ, bộ khung gỗ lim liên kết bởi 6 hàng cột ngang, 5 hàng cột dọc, vì nóc kết cấu kiểu “giá chiêng”, vì nách kiểu “kẻ ngồi”, kiến trúc “tiền kẻ hậu bẩy”. Tòa Tiền đền 3 gian, liên kết bởi 4 hàng cột ngang, 3 hàng cột dọc, các bộ vì kết cấu kiểu “thượng chồng rường, hạ kẻ ngồi, bẩy hiên”. Hậu cung 3 gian, bộ khung gỗ bào trơn đóng bén.

Nhà bia tưởng niệm Liệt sĩ.

Các hiện vật tiêu biểu gồm: 02 bia đá thời Nguyễn (Thành Thái 13 - 1901) và (Tự Đức 33 – 1880); 01 cuốn thư, 03 ngai thờ, 03 tượng thờ thời Nguyễn; 01 bộ sưu đao bát bửu, 01 bộ chấp kích, 02 hoành phi, 04 đôi câu đối, 01 đôi ngựa thờ, 01 đôi hạc thờ, 01 chuông đồng thế kỷ XX.

Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Lễ hội truyền thống hàng năm của đền Hòa Đình được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng 2 âm lịch. Trong ngày hội có tục rước chạ cùng thờ thánh Lê Phụng Hiểu giữa Hòa Đình với các làng Niềm Xá, Đông Phong. Ngoài ra, có nhiều trò chơi đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân như hát Quan họ, tuồng, chèo, đu cây, thi vật, bóng chuyền, bóng đá... đã thu hút đông đảo nhân dân địa phương tham gia, hướng về nguồn cội.

Cổng vào khu phố Hoà Đình.

Đền Hòa Đình đã được xếp hạng di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh tại Quyết định số 161/QĐ – CT ngày 8 tháng 2 năm 2002.

H.H