Tập huấn và truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về phòng, chống quấy rối tình dục nơi làm việc

Từ ngày 08/7/2019, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội phối hợp với Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam tại Bắc Ninh tổ chức các lớp tập huấn và truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về phòng, chống quấy rối tình dục nơi làm việc cho hơn 1.000 cán bộ quản lý và công nhân đang làm việc tại Công ty.

Lãnh đạo Vụ Bình đẳng giới, Lãnh đạo Sở LĐTBXH dự và chỉ đạo hội nghị

Trong những năm gần đây, tình trạng quấy rối tình dục (QRTD) nói chung và quấy rối tình dục tại nơi làm việc nói riêng và những hậu quả của nó ngày càng được quan tâm ở các cấp độ. QRTD vi phạm một số quyền căn bản của phụ nữ và nam giới nhưng quyền được an toàn, quyền được bảo vệ nhân phẩm, quyền được tự do đi lại, quyền được làm việc… mặc dù Việt Nam có những bước chuyển biến tích cực và dần hoàn thiện khung pháp luật về bình đẳng giới và phòng chống bạo lực trên cơ sở giới. Tuy nhiên, việc tồn tại những rào cản về văn hóa, định kiến xã hội và khoảng trống chính sách khiến phụ nữ, trẻ em gái và các nhóm: người đồng tính, song tính tiếp tục đối diện với các nguy cơ không an toàn, khó khiểm soát. Các hình thức bạo lực với phụ nữ, trẻ em gái vẫn tiếp tục gia tăng và chưa được xem xét giải quyết một cách đầy đủ. Đặc biệt, các hành vi bạo lực tình dục (BLTD) như quấy rối tình dục nơi làm việc vẫn chưa được nhận diện, can thiệp và hỗ trợ kịp thời.

Cán bộ quản lý và người lao động tham dự hội nghị tại Công ty Samsung

Mặc dù cả phụ nữ và nam giới đều có thể là nạn nhân của QRTD, nhưng phụ nữ thường là đối tượng chủ yếu của dạng bạo lực này. Quan hệ bất bình đẳng và quyền lực giữa nam giới và phụ nữ là nguyên nhân sâu xa của QRTD. Về bản chất, QRTD là một phương tiện để duy trì vị trí phụ thuộc của phụ nữ trong xã hội. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) quấy rối tình dục là một vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe cộng đông và quyền con người dẫn đến các hậu quả trước mắt và lâu dài cho sức khỏe thể chất, tinh thần, tình dục và sinh sản của phụ nữ.

Việc quấy rối tình dục nơi làm việc là một vấn đề nhạy cảm do vậy khó thu thập số liệu thống kê chính thức, chính vì vậy nó khá phổ biến và là câu chuyện diễn ra hàng ngày. Phụ nữ làm việc ở nhà máy, văn phòng hay các cơ sở dịch vụ đều có thể là nạn nhân của QRTD từ phía chủ lao động hoặc đồng nghiệp. Nhiều người đã phải chuyển nơi làm việc nhiều lần để tránh bị quấy rối, nhiều phụ nữ bị quấy rối đến mức bị ảnh hưởng thu nhập và tan vỡ hạn phúc gia đình, trẻ em gái bị quấy rối ở trường học bởi thầy giáo, bạn vè và cả bởi những người xa lạ trên đường đi học… hầu hết các trường hợp QRTD tại nơi làm việ thường xảy ra trong không gian đóng và khuynh hướng đổ lỗi cho phụ nữ vì có hành động khiêu khích khiến cho việc phá vỡ vòng luẩn quẩn của sự im lặng và bất công càng trở nên khó khăn. Trong khi đó quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa của Việt Nam nói chung và tỉnh Bắc Ninh nói riêng ngày càng thu hút đông đảo lực lao động từ nông thôn và các vùng lân cận đến làm việc và sinh sống trên địa bàn Bắc ninh, đặc biệt là số lao động nữ làm việc tại các khu công nghiệp. Theo số liệu báo cáo, tính đến cuối năm 2018, Bắc Ninh đã có 10 khu công nghiệp và 24 cụm công nghiệp đi vào hoạt động sản xuất, kinh doanh với 11.925 doanh nghiệp, tạo việc làm cho khoảng 429.473 người. Trong đó số doanh nghiệp FDI là 1.281, sử  dụng 279.102 người lao động (chiếm 65%). Có thể thấy phần lớn lao động trên địa bàn tỉnh tập trung tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài: đa số là lao động ngoại tỉnh (chiếm 71%) và là lao động phổ thông, làm các công việc giản đơn (chiếm 76%) còn hạn chế về hiểu biết pháp luật cũng như ý thức kỷ luật… Việc tập trung số lượng lớn lao động ở một khu vực có thể dẫn đến nhiều vấn đề xã hội nếu địa phương và cơ sở lao động chưa sẵn sàng để cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho người lao động. Bạo lực và sự sợ hãi bị bạo lực tình dục có thể xảy ra ở mọi loại hình nơi làm việc và với hầu hết những người lao động dẫn đến môi trường làm việc không an toàn, hiệu suất làm việc cũng như năng suất lao động bị giảm sút.

Điều đáng nói, hầu hết nạn nhân bạo lực tình dục thường im lặng, không tìm kiếm sự hỗ trợ. Một trong những nguyên khiến nạn nhân khiến nạn nhân chấp nhận, chịu đựng tình trạng bạo lực tình dục, đó là tâm lý đổ lỗi cho nạn nhân. Điều này cho thấy, việc nâng cao nhận thức cộng đồng, thay đổi tư duy, văn hóa ở cấp độ cá nhân, cộng đồng về vấn đề đổ lỗi cho nạn nhân và điều chỉnh, hoàn thiện luật pháp chính sách là điều quan trọng và thực sự cần thiết để tạo ra môi trường lao động an toàn, lành mạnh và hiệu quả

Để góp phần nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc cho cán bộ, công nhân tại các khu công nghiệp. Sở Lao động-Thương binh và Xã hội phối hợp với Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam tại Bắc Ninh tổ chức 06 hội nghị truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về phòng chống quấy rối tình dục nơi làm việc cho 1.080 cán bộ quản lý và công nhân đang làm việc tại Công ty, tại buổi truyền thông đã cung cấp để mọi người có thể hiểu rõ bản chất của việc quấy rối tình dục tại nơi làm việc, những hậu quả khi việc quấy rối tình dục xảy ra tại nơi làm việc, ai có thể là kẻ quấy rối tình dục? Làm thế nào để phòng chống và ứng phó với QRTD? Người sử dụng lao động và các tổ chức của người lao động phải làm gì? Và khung pháp lý phòng chống QRTD ở Việt Nam...

Bộ luật lao động (2012) nghiêm cấm quấy rối tình dục tại nơi làm việc và cho phép người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nếu bị QRTD, nhận thấy tầm quan trọng của việc phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc, hiện nay Bộ Lao động-TB và XH đang tiếp tục đẩy mạnh và hoàn thiện khung pháp lý và xây dựng các chương trình can thiệp nhằm bảo vệ quyền của người lao động và tạo môi trường làm việc an toàn thân thiện cho người lao động. Phải phản kháng ngay từ đầu và hãy lên tiếng đừng im lặng vì một môi trường làm việc an toàn thân thiện./.