Đền Hàng Mã (đền thờ Trần Hưng Đạo)
(BNP) - Đền thờ Trần Hưng Đạo được khởi dựng từ lâu đời trên phố Hàng Mã, tôn thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, người có công lớn với dân với nước. Hiện nay, đền thờ tọa lạc giữa khu dân cư khu phố 5, phường Tiền An, thành phố Bắc Ninh.
Tầng 1 có 2 gian tiền và 3 gian hậu.
Xưa đền có kiến trúc kiểu chữ nhị, tiền tế 3 gian, hậu cung 3 gian, bộ khung gỗ lim, mái lợp ngói, chạm khắc hoa lá cách điệu theo phong cách nghệ thuật thời Nguyễn.
Tầng 2 là nơi thờ tự chính.
Năm 1998, nhân dân địa phương đã tu sửa lại ngôi đền theo kiểu 2 tầng. Tầng 1 làm nơi tiếp khách. Tầng 2 là nơi thờ tự chính, có kiến trúc kiểu chữ Tam, được chia làm 3 cung: cung ngoài, cung trong và thượng cung. Bộ khung làm hoàn toàn bằng gỗ lim vững chắc, được liên kết với nhau bởi 4 hàng cột ngang và 12 hàng cột dọc chạy suốt 3 cung.
Ban thờ mẫu.
Cung ngoài 1 gian, vì nóc theo kiểu con chồng giá chiêng, trên các con chồng, cốn được trang trí hoa lá cách điệu. Cung trong 1 gian, vì nóc theo kiểu thượng ván mê hạ giá chiêng, trên các con rường, ván mê trang trí đề tài tứ linh, tứ quý. Thượng cung 3 gian, vì nóc theo kiểu thượng chồng rường, hạ giá chiêng, trên các con rường chạm khắc hoa lá cách điệu. Giữa các cung là các bức cửa võng chạm thủng hình tứ linh tứ quý tinh xảo, nghệ thuật, sơn son thếp vàng lộng lẫy.
Các hiện vật như: sắc phong, hoành phi, câu đối có nội dung ca ngợi công lao Đức Thánh Trần Hưng Đạo.
Đền có giá trị lớn về nhiều mặt như: lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng… Giá trị nổi bật của đền là những tài liệu, hiện vật như sắc phong, tượng thờ, chuông đồng, hoành phi, câu đối có nội dung ca ngợi công lao Đức Thánh Trần Hưng Đạo. Đền thờ Trần Hưng Đạo được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2009.
Chuông đồng, niên đại Thành Thái Ất Tỵ (1905).
Ngày 19/8 âm lịch hàng năm là ngày lễ hội đền thờ Trần Hưng Đạo. Cứ 2 năm một lần, chính quyền và nhân dân địa phương tổ chức rước kiệu ngài từ đền thờ Trần Hưng Đạo đến đền Kiếp Bạc để tế lễ Ngài. Sau phần lễ là phần hội với nhiều tục trò chơi dân gian như: hát quan họ, hát chèo, chọi gà, cờ người, cờ tướng, cầu lông... thu hút đông đảo nhân dân địa phương vào những sinh hoạt tâm linh, tín ngưỡng và văn hóa văn nghệ vui tươi, lành mạnh.