Chủ động phát hiện sớm bệnh nhân tăng huyết áp

Trong thời gian chờ đợi bác sĩ đánh giá kết quả xét nghiệm, bệnh nhân Tô Thị Thanh, 67 tuổi ở phường Phương Liễu chia sẻ: “Cách đây mấy tháng, tôi đi mổ ở Bệnh viện K. T.Ư và được phát hiện tăng huyết áp. Sau đó, tôi về khám, tư vấn, quản lý điều trị tại Trung tâm. Tháng đầu tiên điều trị, tôi thấy mệt và trao đổi lại với bác sĩ, được điều chỉnh thuốc thì giờ cảm thấy khoẻ rồi”.  Còn bệnh nhân Bùi Thị Sinh, 66 tuổi ở phường Bồng Lai được phát hiện mắc bệnh tăng huyết áp khi đi khám tuyến giáp cho biết: “Tôi bị đau đầu, mất ngủ đã lâu, nhưng không biết mình bị tăng huyết áp. Hôm nay tôi đi khám tuyến giáp, kể triệu chứng bệnh thì được các bác sĩ chuyển sang để khám, tư vấn điều trị huyết áp”.  

Theo bác sĩ Trịnh Thái Bảo, khoa Nội - Truyền nhiễm, trường hợp bệnh nhân Bùi Thị Sinh với số đo huyết áp 140/80 mmHg là cần phải điều trị để kiểm soát tốt nhất số đo huyết áp: “Theo khuyến cáo mới nhất, bệnh nhân tăng huyết áp từ 135/80mmHg trở lên được chẩn đoán là tăng huyết áp và cần được khởi trị sớm để tầm soát cả các yếu tố nguy cơ khác. Việc được sàng lọc, phát hiện sớm, khởi trị sớm hơn sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát sớm các nguy cơ biến cố, giảm tác hại về sức cho bệnh nhân và gánh nặng cho hệ thống y tế”.

Từ đầu tháng 6-2023, Trung tâm Y tế thị xã Quế Võ triển khai hoạt động tầm soát bệnh tăng huyết áp bằng việc yêu cầu tất cả các bàn khám đo huyết áp cho người bệnh, chuyển phòng khám chuyên khoa nếu bệnh nhân có những dấu hiệu nghi ngờ. Đều đặn vào các ngày thứ 5 hằng tuần, tại khu vực hành lang giữa tầng 2 của khoa Khám bệnh, Trung tâm bố trí các bàn đo huyết áp, phát tài liệu, tư vấn sức khoẻ và hướng dẫn người bệnh cài đặt và theo dõi sức khoẻ tại ứng dụng Elfie trên điện thoại thông minh. Tuy mới triển khai được 1 tháng, việc chủ động tầm soát, duy trì hoạt động khám, tư vấn, phát tài liệu đã góp phần nâng cao ý thức người bệnh về bệnh tăng huyết áp, thu hút sự chú ý của người bệnh và người nhà bệnh nhân khi đến khám, chữa bệnh.

Bệnh nhân đến khám tại Trung tâm Y tế thị xã Quế Võ được đo huyết áp, hướng dẫn và tư vấn tầm soát bệnh tăng huyết áp.

Bác sĩ Nguyễn Tiến Việt, Trưởng phòng Kế hoạch - Nghiệp vụ - Quản lý chất lượng - Chỉ đạo tuyến, Trung tâm Y tế cho biết thêm: Bệnh tăng huyết áp nói riêng, các bệnh không lây nhiễm nói chung đang có xu hướng trẻ hoá. Tuy nhiên, nhiều người đã mắc bệnh mà không có triệu chứng rõ ràng, số khác dù được phát hiện sớm và tư vấn điều trị nhưng lại chủ quan, không hợp tác vì vẫn cảm thấy sức khoẻ bình thường, thậm chí có bệnh nhân huyết áp cao lên đến mức báo động, cần can thiệp y tế vẫn không đồng ý nhập viện điều trị vì chuẩn bị đi du lịch, nghỉ dưỡng. Đây là một khó khăn đối với công tác tầm soát bệnh tăng huyết áp và có thể để lại hậu quả sức khoẻ cho chính người bệnh.

Thực hiện nhiệm vụ tại bàn khám, quản lý ngoại trú bệnh nhân tăng huyết áp, bác sĩ Trịnh Thái Bảo thông tin cụ thể: Theo thống kê của Phân hội Tăng huyết áp Việt Nam, có khoảng 1/3 dân số tăng huyết áp mà không biết mình bị mắc bệnh. Trong số bệnh nhân mắc tăng huyết áp được điều trị có khoảng 1/3 chưa kiểm soát được huyết áp. Để có biện pháp điều trị tối ưu nhất, cùng với việc kiểm soát huyết áp còn cần phải sàng lọc các yếu tố nguy cơ tim mạch. Có như vậy mới giảm tối đa nguy cơ bệnh nhân gặp phải các biến cố về tim mạch, não, thận, mắt, mạch máu…

Lấy ví dụ là một bệnh nhân nam cao tuổi ở phòng khám từng biến cố xơ vữa động mạch chi dưới, bác sĩ Bảo nhấn mạnh: Những biến cố về mạch máu, tim mạch thường do 2 nguyên nhân phổ biến nhất là hút thuốc lá và rối loạn lipid máu. Quá trình quản lý bệnh tăng huyết áp, nếu không kiểm soát, tư vấn về các yếu tố nguy cơ thì việc điều trị gần như không hiệu quả vì bệnh nhân vẫn có thể gặp biến cố. Do vậy tầm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch, phát hiện sớm tăng huyết áp cũng như kiểm soát sớm các yếu tố nguy cơ là yếu tố quan trọng, cần thiết. Một lưu ý nữa là vai trò phối hợp, tuân thủ của bệnh nhân trong điều trị bởi nếu bác sĩ kê đơn, tư vấn tốt nhưng bệnh nhân không thực hiện đúng, không chịu kiểm soát các yếu tố nguy cơ, chế độ ăn chưa tốt, cân nặng chưa đạt mục tiêu, chưa bỏ được thói quen xấu như hút thuốc lá, ăn mặn, thường xuyên stress, ít vận động… thì việc kê đơn, tư vấn của bác sĩ gần như vô nghĩa.

Năm 2022, có hơn 21,5 nghìn người từ 40 tuổi trở lên trên địa bàn Quế Võ (chiếm 32,3%) được lồng ghép khám sàng lọc các bệnh không lây nhiễm tại tuyến xã. Các đoàn khám đã phát hiện gần 1.000 người nghi mắc tăng huyết áp và tim mạch. Điều này có nghĩa số người có nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp, tim mạch trong cộng đồng còn rất nhiều. Bác sĩ CKII Đỗ Đức Huy, Giám đốc Trung tâm Y tế thị xã Quế Võ cho biết, có khoảng gần 6.000 bệnh nhân đang được quản lý tăng huyết áp, 500 bệnh nhân đái tháo đường tại tuyến xã. Tại Trung tâm, đang có hơn 1.000 bệnh nhân tăng huyết áp và hơn 2.400 bệnh nhân đái tháo đường. Từ khi triển khai khám sàng lọc tăng huyết áp vào các ngày thứ 5 hằng tuần tại Trung tâm, đơn vị đã phát hiện thêm gần 500 bệnh nhân tăng huyết áp mới. Do đặc điểm bệnh nhân tăng huyết áp, đái tháo đường phải nhịn ăn để làm các xét nghiệm nên Trung tâm bố trí nhân lực tiếp nhận bệnh nhân đăng ký từ 5h30 sáng, bắt đầu khám từ 6h30 để giảm thời gian chờ đợi và tạo điều kiện cho người bệnh kịp thời bổ sung năng lượng sau khi làm các xét nghiệm. Để tăng cường hiệu quả việc phát hiện sớm các bệnh không lây nhiễm cho người dân có nguy cơ cao trên địa bàn toàn thị xã, góp phần nâng cao tuổi thọ, chất lượng dân số, giảm gánh nặng cho cộng đồng, xã hội, Trung tâm đã xây dựng kế hoạch khám lồng ghép sàng lọc từ tháng 7 đến tháng 11 tới đây cho khoảng 21,2 nghìn người từ 60 tuổi trở lên và có nguy cơ cao.