Hiệu quả từ mô hình trồng mướp lấy xơ tại xã Nguyệt Đức, Thị xã Thuận Thành

(Anh Tôn giới thiệu về thời điểm để mướp cho thu hoạch lấy xơ)

Trung tâm DVNN Thị xã Thuận Thành đã có nhiều dịp tới thăm mô hình trồng mướp lấy xơ của anh Tạ Quý Tôn ở thôn Kim Tháp xã Nguyệt Đức, nhưng lần này được anh Tôn giới thiệu trong tâm trạng phấn khởi trước những thành quả của mô hình, anh Tôn chia sẻ, sinh ra và lớn lên trên vùng đất thuần nông, anh Tôn đã ấp ủ khát vọng khởi nghiệp ngay trên chính mảnh đất quê hương, sau 7 năm học tập và làm việc tại Australia, 12 năm công tác trong ngành ngân hàng tại Hà Nội, nhận thấy các sản phẩm từ xơ mướp dùng làm đồ gia dụng sẽ rất hữu ích và có thể xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và các nước châu Âu mang lại giá trị kinh tế cao. Anh Tôn quyết định từ bỏ công việc mà nhiều người đang mơ ước để thực hiện khác vọng khởi nghiệp bằng mô hình trồng mướp lấy xơ trên quê hương mình nhằm có thể tạo ra dòng sản phẩm gia dụng phục vụ trong nhà bếp, nhà tắm và đồ dùng cá nhân như lót giày, giày dép đi trong nhà….

Năm 2019, anh Tôn đã thuê lại 2 ha đất ổn định của các hộ dân tại địa phương để trồng mướp lấy xơ. Tuy nhiên, ban đầu anh gặp khá nhiều khó khăn do chưa có nhiều kinh nghiệm trong trồng mướp lấy xơ, bước đầu trồng mướp ra trái nhỏ, chất lượng xơ rất kém, bên cạnh đó trong thời gian 2020, 2021 đại dịch COVID19 xảy ra ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất và kinh doanh, với quyết tâm chuyển đổi hiệu quả cơ cấu cây trồng, từ vùng đất chỉ được sử dụng trồng cây nông nghiệp ngắn ngày, nhiều người dân bỏ ruộng, để hoang phí, anh Tôn đã mạnh dạn thuê lại diện tích của các hộ dân để chuyển đổi sang trồng mướp lấy xơ, anh Tôn đã bỏ ra nhiều thời gian, công sức tìm hiểu về giống mướp, kỹ thuật trồng, chăm sóc mướp để cho trái to, quả thẳng, khi già xơ dày và mịn.

Anh Tôn cho biết, thời vụ trồng mướp thích hợp trong khoảng tháng 1 tháng 2 hàng năm, sau 2 tháng thì có thể cho thu hoạch quả non, thời điểm này phải tỉa bớt quả để cây nuôi số quả còn lại được to, sau 5 tháng kể từ khi trồng thì cho thu hoạch quả già và lấy xơ, thời gian thu hoạch sẽ kéo dài từ 3 đến 4 tháng, kết thúc khoảng tháng 11 hàng năm. Về chăm sóc cây mướp, anh Tôn dùng phân chuồng, phân tổng hợp và phân hữu cơ, thời điểm mướp chuẩn bị ra quả thì 20 ngày bón phân một lần, thời điểm cho thu hoạch thì 1 tháng bón phân một lần, Cây mướp là loại cây dễ trồng dễ chăm sóc nhưng loại cây này cũng có nhiều sâu bệnh. Khi phát hiện cây bị sâu bệnh nên có hướng xử lý kịp thời để cây phát triển tốt cho năng suất cao, trên cây mướp thường xuất hiện một số loại sâu bệnh như: sâu xanh ăn lá, bọ xít, ruồi đục quả, bệnh đốm phấn…, khi chăm sóc phòng trừ sâu bệnh có thể kết hợp phun thuốc dưỡng cây đậu hóa, đậu quả. Sau mỗi vụ trồng mướp cứ 1 ha sẽ cho thu hoạch từ 60.000 - 80.000 quả mướp để lấy xơ.

Hiện nay, anh Tôn đã mở rộng diện tích trồng mướp lấy xơ tại xã Nguyệt Đức là 8 ha, diện tích được anh thuê lại của trên 300 hộ dân với mức thuê 500.000 đồng/sào/ năm, trả tiền một lần cho cả 5 năm. Bà Hoàng Thị Yên thôn Cồi xã Nguyệt Đức có 1 sào 9 thước cho anh Tôn thuê để trồng mướp chi sẻ, gia đình bà được trả tiền thuê trong 5 năm là 4 triệu đồng, ngoài ra bà Yên thường xuyên làm cho khu trồng mướp của anh Tôn được trả mức lương là 6 triệu đồng/tháng, so với cấy lúa thì hiệu quả hơn nhiều. Hiện nay, anh Tôn sử dụng trên 20 lao động thường xuyên, khi thời vụ có thể huy động thêm từ 8 - 10 lao động, ngoài ra có khoảng 10 hộ trong thôn làm khoán sản phẩm cho cơ sở của anh.

Đầu năm 2023, trên địa bàn thị xã Thuận Thành ngoài xã Nguyệt Đức, anh Tôn đã thuê và trồng mướp lấy xơ tại Phường Hà Mãn 0,5 ha; Phường Trí Quả 1 ha, anh còn mở rộng vùng trồng nguyên liệu tại huyện Lương Tài, Gia Bình và một số tỉnh thành như Nam Định, Hải Dương, khu vực Tây Nguyên…là trên 80ha, anh Tôn dự kiến thời gian tới sẽ tiếp tục mở rộng diện tích trồng mướp lấy xơ để xây dựng vùng nguyên liệu khoảng trên 300ha.

Để tạo ra các sản phẩm như bông tắm, đai chà lưng, lót giày và những sản phẩm gia dụng… từ xơ mướp, anh Tôn đã xây dựng khu gia công sản phẩm với các loại máy móc như máy may, máy ép, máy cắt. Sản phẩm từ xơ mướp đều được làm theo phương pháp thủ công, do đó mỗi sản phẩm đều có thẩm mỹ đẹp, mộc mạc, thân thiện với môi trường.

(Ông Nagaxe người Nhật Bản (ngồi giữa) là khách hàng của anh Tôn sang thăm khu trồng mướp lấy xơ tại xã Nguyệt Đức, Thị xã Thuận Thành)

Theo anh Tôn, để làm ra các sản phẩm đều phải là mướp già, khô, sau đó được loại bỏ lớp vỏ, hạt và chỉ giữ lại xơ mướp, xơ mướp phải có độ dày, xơ trắng và mịn thì mới có thể sử dụng được. Tùy vào từng sản phẩm mà xơ mướp được cán dày hay mỏng. Hiện anh Tôn chủ yếu cung cấp các sản phẩm làm từ xơ mướp tại thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và một số nước ở châu Âu, với gần 20 dòng sản phẩm chủ yếu là bộ sản phẩm cho nhà bếp, nhà tắm và đồ dùng cá nhân như lót giày, giày dép đi trong nhà với giá bán trung bình từ 50.000-100.000 đồng/sản phẩm. Đến nay, trung bình mỗi tháng anh xuất khẩu từ 3-5 đơn hàng sang thị trường nước ngoài với trị giá từ 400 triệu đến 600 triệu đồng/tháng. Đầu năm 2023, cơ sở của anh Tôn đã lập hồ sơ để tham gia chương trình “Mỗi xã phường một sản phẩm (OCOP). Anh Tôn đã xây dựng trang Web để giới thiệu sản phẩm, được biết anh Tôn có thời gian sống và làm việc tại Australia, thông thạo tiếng Anh, nên rất thuận lợi trong việc thương thảo, hợp đồng với các đối tác nước ngoài để có thể xuất khẩu được sản phẩm.

Khi được hỏi về thu nhập từ mô hình trồng mướp lấy xơ và xuất khẩu sản phẩm làm từ xơ mướp, anh Tôn vui vẻ cho biết, tổng thu nhập bình quân trên đơn vị diện tích của mô hình đạt trên 400 triệu đồng/ha/năm; sau khi trừ chi phí đầu tư anh Tôn thu nhập khoảng 100 triệu đồng/ha/năm. tuy nhiên anh Tôn cũng chia sẻ, Nhà nước cần quan tâm để anh được nhận các chính sách hỗ trợ đối với hộ tích tụ ruộng đất, chính sách vay vốn lãi suất thấp để đầu tư cho sản xuất nông nghiệp.

(Xưởng gia công và giới thiệu sản phẩm từ xơ mướp của anh Tôn)

Bà Vương Thị Hân - Chủ tịch UBND xã Nguyệt Đức cho biết, anh Tạ Quý Tôn ở thôn Kim Tháp xã Nguyệt Đức đã mạnh dạn khởi nghiệp. Mô hình trồng mướp lấy xơ của anh đã mang lại hiệu quả tích cực trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng và cho thu nhập cao, góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương. Ngoài ra anh Tôn có nhiều sáng kiến trong việc tạo ra các sản phẩm sạch từ nông nghiệp rất phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp theo hướng kinh tế tuần hoàn; kiến nghị của anh Tôn về các chính sách hỗ trợ đối với hộ tích tụ ruộng đất, UBND xã Nguyệt đức đã có đề nghị đến các cấp để được xem xét, tuy nhiên do khu vực anh Tôn thuê đất của các hộ dân để trồng mướp nằm trong vùng quy hoạch đất phi nông nghiệp nên việc đề nghị hỗ trợ đối với hộ anh Tôn tích tụ ruộng đất và các hộ có đất cho thuê cần phải được các cấp hướng dẫn và có cơ chế cụ thể.

Thực tế ở nước ta hiện nay đã có nhiều tổ chức, cá nhân xây dựng mô hình sản xuất các sản phẩm từ xơ mướp. Tuy nhiên, quy mô còn mang tính chất nhỏ lẻ chưa đáp ứng nhu cầu của thị trường. Mô hình trồng mướp lấy xơ của anh Tạ Quý Tôn ở thôn Kim Tháp xã Nguyệt Đức đã thực sự mang lại hiệu quả kinh tế cao từ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hướng tới xây dựng một quy trình hoàn chỉnh từ việc xây dựng vùng nguyên liệu, sơ chế đến tìm đầu ra cho sản phẩm, đây chính là thành quả xứng đáng của khát vọng khởi nghiệp, sự đam mê, học hỏi, mạnh dạn đầu tư nâng cao hiệu quả kinh tế từ sản xuất nông nghiệp, mô hình cần được khuyến khích và hỗ trợ./.